Kanal Tedavisi Nedir?
Dişin canlı dokusu olarak tanımladığımız pulpanın çeşitli nedenlerle kanal içerisinden temizlenip kanal boşluğunun şekillendirilerek doku dostu materyallerle doldurulmasıdır. Genellikle dişteki kanal sayısına göre tek köklü dişlerde bir saat, çok köklü dişlerde ise bir buçuk saat süren bir işlemdir. Lokal anestezi altında rahatlıkla yapılır. Çok nadir olarak bulantı refleksinin çok olduğu hastalarda genel anestezi altında da yapılabilmektedir. kanal tedavisi diş hekimleri tarafından yapılabilir. Ama bazı tedavisi zor dişlerin Endodontist dediğimiz kanal tedavisi uzmanı tarafından yapılmasında fayda vardır. Bir hekimin Endodontist veya kanal tedavisi uzmanı olabilmesi için diş Hekimliği Fakültesini bitirdikten sonra ya uzman yada doktora yapması gerekir.
Hangi Durumlarda Kanal Tedavisi Yapılır?
Dişin canlı olmadığı durumda yapılır. Kanal tedavisi nedenlerinin başında çürük gelir. Dişteki çürük büyüdüğünde dişin pulpası dediğimiz damar ve sinir paketine ulaşır. Başlangıçta sıcak ve soğuk hassasiyeti olur. İlerledikçe hafif hafif ağrı ve malasef bir gün şiddetli ağrıya neden olur. Diş ağrısı doğum ve böbrek taşı ağrısını aratmaz. Çok şiddetli olabilir. bu noktada dişin sinirinin alınarak kanal tedavisi acilen yapılması gerekir. Eğer bu durum çok yavaş ilerlerse semptomlar yavaş gelişir ve dişin siniri kendiliğinden ölür. çekilen röntgenlerde tesadüfen diş kökünde iltahaba rastlanılır. Tedavi edilmezse bu kronik iltahap odağı vücut direncinin düştüğü bir anda akut hale geçerek dişte şiddetli ağrı veya abse oluşumu gözlenir. Bu tabloyu düzeltmek için antibiyotik baskısı altında kanal tedavisi yapılır.
Dişin canlı olduğu durumlarda
Derin çürük dokusu sebebi ile pulpanın enfekte olmasından dolayı kanal tedavisi yapılır. İleri derecede soğuk sıcak hassasiyeti kendiliğinden başlayan ve uzun süren ağrı, gece uykusundan uyandıran ağrı belirtiler arasındadır.
Fakat çok şiddetli olmayan ve uzun sürmeyen ağrı durumunda derin çürük temizlenerek “kuafaj” adı verilen, dişin pulpa dokusunu koruyarak yapılan dolgu işlemi uygulanır. Hatta bazı durumlarda dişin pulpa dokusu temizlenirken açılsa bile uygulanan kuafaj medikamentleri ile dişe kanal tedavisinden önce bir şans verilebilir. Bu işlemden sonra bir süre beklenir ve dişteki ağrı geçerse kuafaj işlemi başarılı kabul edilir. Fakat ağrı azalmazsa kanal tedavisinin uygulanması gerekir.
Dişin çevre doku (periodontal) kaybından dolayı da canlı dişlerde kanal tedavisi uygulanması gerekebilir. Dişin kök yüzeyi sement dediğimiz mine kadar güçlü olmayan bir doku ile kaplıdır ve periodontal doku kaybından dolayı oluşan hassasiyetlerde kanal tedavisi gerekebilir.
Ağız içinde, karşı çeneye doğru uzayan, canlı sağlıklı dişlerde de bazı durumlarda protetik planlamadan kaynaklı kanal tedavisi yapılması gerekebilmektedir.
Travma da kanal tedavisi gerektiren diğer sebeplerden biridir. Dişin üzerine gelen darbe kök ucunda harabiyete sebep olur ve dişin pulpasına zarar verebilir veya dişin ağız içinde görülen kron dediğimiz kısımda kırıklara sebep olabilir bu durumda eğer dişin canlı dokusu açıkta değilse canlılık testi yapılır. Belirli aralıklarla kontrol edilir ve test sonuçlarına göre kanal tedavisinin gerekip gerekmediğine karar verilir.
Dişin canlı olmadığı durumlarda
Diş herhangi bir sebepten dolayı canlılığını yitirmesiyle nekroz olur. Kök ucunda iltihap oluşmaya başlar ve yüzde şişlik oluşabilir. Nekroz dişlerde enfeksiyonun miktarına göre tedavi tek seansta bitirilebilir veya pansuman yapılarak seans sayısı arttırılabilir. Eski kanal tedavisinin yetersizliği durumunda da kanaldaki eski dolgu sökülerek yerine yeni tedavi uygulanır.
Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gelişen teknoloji ile birlikte kanal tedavisi ağrılı ve korku duyulan bir tedavi olmaktan çıkmıştır. Anestezi altında dişin pulpa dokusuna ulaşılır ve “apeks locater” dediğimiz elektronik aletlerle kök uzunlukları ölçülerek tedavi sırasında alınan radyografi sayısı azaltılır. Döner alet sistemleri ile birlikte hızlı ve konforlu bir şekilde kanal şekillendirilir ve doldurulur, kontrol amaçlı “periapikal Radyografi” dediğimiz dozu çok düşük dijital filmler alınarak tedavi bitirilir. Bilimsel çalışmalar artık kanal tedavilerinin tek seansta bitirilebileceğini desteklemektedir, Fakat iltihap durumuna göre seans sayısı değişebilir. Kanal tedavisi genellikle tek seansta yapılır. Eğer dişte enfeksiyon varsa bazen kanal içine bir ilaç konarak buradaki bakterilerin ölmesi için yedi on gün beklenir. Daha sonra dişin kalıcı kanal tedavisi tamamlanır.
Tedavisi Sonrası üstüne dolgumu yoksa kaplamamı yapılmalıdır?
Tedavisi sonrasında dişe eğer dişteki madde kaybı azsa dolgu yapılabilir. Ama genellikle madde kaybı çok olduğu için inley, onley veya porselen kaplama diş yaparak diş restore edilir. İnley ve onleyde dişteki çürük temizlenir ve dişin eksik olan kısmının ölçüsü alınır. Ölçü üzerinde dişin dolgusu yapılır. Dolgu maddesi olarak porselen veya kompozitler kullanılır. yapılan diş dişe uyumlandıktan sonra dolgu maddesi ile dişe yapıştırılır. Onley ve inleyler porselen dende yapılabilir. Diğer bir yöntem ise kaplamadır. Diş metal porselen veya zirkonyum porselen den yapılabilir. Kanal tedavisi sonrasında diş zayıflar dolgu veya kaplama yapılana kadar hastanın buna dikkat etmesi sert şeyler yememesi gerekir. Sert şeyler yendiğinde dişte az veya çok kırılma görülmesi çok sıktır.
Tedavisinden Sonra Ağrı olurmu?
Tedaviden sonra genellikle bir kaç gün dişte ağrı oluşabilir. Baskı ile oluşan hassasiyet normaldir. Ender de olsa tedavisi sonrası hastaya antibiyotik verilebilir. Ağrı için non steroid ağrı kesiciler önerilir. Bazen çok karşılaşmasakta Flare up veya alevlenme dediğimiz akut enflamasyon tablosu oluşur. Bu tabloda hastada çok şiddetli baskı ve dokunmada ağrı görülür. Çoğunlukla kendiliğinden geçsede geçme esnasında hastada ciddi rahatsızlığa neden olur. Hastalar bu dişin uzadığını hissederler. Ağrı oluştuğunda non steroid ağrı kesiciler le beraber parasetamolün de alınması ağrının kontrolünde önemlidir.
Tedavisi Başarısız Olursa ne Olur?
Kanal tedavisi eğer ilk defa yapılıyorsa yüksek başarı oranı olan bir tedavi şeklidir. Bazen çeşitli nedenler ile kanal tedavisi sonrasında dişteki ağrı geçmeyebilir. Bazende kontrol sürecinde dişin kökünde iltahap görüntüsü oluşur işte bu iki durumda da dişlere yapılan kanal tedavisinin tekrarı yapılabilir. Bunun da yetersiz olması halinde dişin kökündeki iltahap cerrahi yöntemle çıkartılır. Kanal tedavisi yapılması gereken durumların bir tanesi de kök ucundaki iltahap veya kistlerdir. İltahap ve kist oluşmuş dişlere öncelikle kanal tedavisi yapılr. Hasta röntgen kontrolünde tutularak dişin kökündeki iltahabın geçmesi kontrol edilir. Kök ucundaki iltahabın kaybolmaması halinde cerrahi müdahale ile dişin kökündeki iltahap çıkartılır.
1. Diş pulpası nasıl iltihaplanır?
Her insanın ağız boşluğunda bulunan bakteriler, alınan birçok gıda ile birleşerek ağzımızda asitlerin oluşmasını sağlar. Bu oluşan asitler iyi bir ağız bakımı ile ağızdan uzaklaştırılamazsa, diş minesi zarar görür ve çürük oluşur. Diş minesinde oluşan çürükler tedavi edilmezse mine tabakasının altındaki dentin tabakasına oradan da pulpaya doğru ilerler. Bir müddet sonra da mikroorganizmalar pulpa içindeki damar ve sinirleri harap ederek iltihabın oluşmasını sağlarlar.
Pulpa iltihabının oluşmasının bir başka yolu da dişe gelen bir darbe ile oluşan travmadır. Travma, kök ucundan dişin köküne giren damar ve sinirlerin kopmasına neden olur ve diş canlılığını yitirir. Bu duruma herhangi bir yolla mikroorganizmaların eklenmesi de pulpanın iltihaplanmasına neden olur.
Pulpanın enfekte olmasının diğer bir yolu ise diş çevresinde uzun süreli periodontal (diş eti ve çevresi) hastalığın bulunmasıdır.
2. Diş pulpasının iltihaplandığı nasıl anlaşılır?
Dişlerde sıcak soğuk yiyecek ve içeceklere karşı bir hassasiyetin olması, yemek yeme sırasında oluşan ya da birden bire şiddetli bir ağrı oluşması ve ağrı kesiciye cevap vermemesi bir iltihaptan veya bir iltihap başlangıcına işaret eder.
Yine dişlerde meydana gelen aşırı renk değişimleri de iltihap belirtisi olarak algılanabilir. Bunların dışında çürüğün pulpaya kadar ulaştığı ama tedavi edilmediği dişlerde ya da daha önce yapılmış ancak başarısız olunmuş vakalarda dişin üzerine vurulduğunda hastanın ağrı duyması bir başka göstergedir.
Bu gibi vakalarda endodontist tedavi yöntemi olarak kök kanal tedavisi, endodontik tedavi görmüş dişlerin restorasyonu, başarısız kök kanal tedavilerinin yenilenmesi, kanal tedavisi sonrasında rengikoyulaşan dişlerin beyazlatılması gibi seçenekleri kullanabilir.
3. Kanal tedavisi aşamaları nelerdir?
Öncelikle radyografi alınarak ve ağız içi muayene ile sorunlu diş tespit edilir. Diş eğer canlı ise lokal anestezi yapılarak diş ve çevre dokulardaki duyarlılığın yok edilmesi hedeflenir. Tedavi edilecek dişte daha önce yapılmış resterasyonlar varsa uzaklaştırılır. Mine ve dentin tabakalarındaki çürükler temizlenerek pulpaya ulaşılacak boşluk oluşturulur.
Çalışma uzunluğu elektronik aletler kullanılarak ve radyografi ile saptanır. Döner alet sistemleri kullanılarak kök kanalı içindeki enfekte dentin tabakaları ve mikroorganizmalar yok edilir ve uzaklaştırılır. Bu esnada çeşitli kök kanalı dezenfektanları ile mikroorganizmalar yok edilir.
Başarılı bir kanal tedavisin en önemli unsurlarından biri de üst tıkamanın iyi yapılmasıdır. Bazı durumlarda dişte aşırı madde kaybı varsa, yapılacak kanal tedavisini takiben, dişin dayanıklılığını arttırmak amacıyla post-kor tedavisi yapılabilir.
4. Kanal tedavisi ne kadar sürer?
Kök ucunda iltihabın olmadığı durumlarda kanal tedavisi tek seansta bitirilebilir. Kök ucunda enfeksiyonun olduğu durumlarda veya dişin ölü olduğu durumlarda ise kök kanalları içersine özel bir ilaç konularak bir hafta beklenir. Eğer bu sürenin sonunda kök ucundan bir akıntı gelmiyorsa tedavi bitirilebilir. İnatçı olgularda bu uygulama birkaç hafta tekrarlanabilir. Kanallarda herhangi bir iltihabi belirti kalmayınca kök kanalları hermetik ve sızdırmaz bir şekilde doldurularak kanal tedavisi tamamlanır.
5. Kanal tedavisi sonrası ağrı olur mu?
Kanal tedavisini takiben, dişte birkaç gün süren ve dişin üzerine basıldığında oluşan ağrı gözlenebilir. Bu kanal tedavisi sonrası oluşan normal bir ağrıdır. Kanal tedavisi yapılan dişin biraz korunmasıyla kısa sürede ortadan kalkar.
Prosedürlere uygun olarak yapılan kanal tedavilerinin başarı oranı istatistiklere göre %90’nın üzerindedir. Kanal tedavi tekrarı yapılan dişlerde ise bu başarı oranı %70- 80 ‘e inmektedir.
6. Kanal tedavisi fiyatları
Kanal tedavisi fiyatları; uygulama yapılacak diş sayısına, kişinin taleplerine, seçilen malzemenin kalitesine, diğer diş hekimliği tedavilerine ihtiyaç duyulup duyulmamasına ve tedavi planına göre değişebilir. Kanal tedavisi fiyatları hakkında en sağlıklı bilgi ilk muayene sonrası alınabilir.